Σωστές Ταχύτητες σε μια πτήση απόστασης

Αν έχετε την επιθυμία να κάνετε μια πτήση μεγάλης απόστασης, αυτό έχει σαν απαραίτητη προϋπόθεση να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τη διάρκεια της ημέρας για δεδομένες καιρικές συνθήκες. Μια παράμετρος που είναι αναγκαίο να βελτιώσετε είναι το πόσα χιλιόμετρα μπορείτε να ταξιδέψετε ανά ώρα κατά μέσο όρο στο σύνολο από τις πτήσεις σας καθώς και το μέγιστο που αντέχετε να είστε στον ουρανό.

Αν για παράδειγμα σε μια περιοχή πτήσεων που πετάτε συχνά και δοκιμάζετε να κάνετε αποστάσεις αναλύσετε τα στοιχεία όλων σας των πτήσεων και διαιρέσετε όλα τα χιλιόμετρα cross country που έχετε επιτύχει δια τον χρόνο που αυτό σας πήρε, βγάζετε ένα νούμερο που είναι η μέση ταχύτητα cross country που μπορείτε να επιτύχετε, και βέβαια είναι ένα μέγεθος σχετικό που παίζει ανάλογα με το πόσο δυνατός είναι ο καιρός της ημέρας.

Διασχίζοντας κατά μέσο όρο 15 χαω και αντέχετε να πετάτε το μέγιστο 5 ώρες, είναι πιθανό στη συγκεκριμένη περιοχή να κάνετε με τις συνήθεις συνθήκες 5Χ15=75 km.

Με το απλό αυτό παράδειγμα καταλαβαίνετε ότι είναι σημαντικό να απογειωθείτε την κατάλληλη στιγμή όταν δηλαδή η μέρα αρχίσει να δουλεύει έστω και οριακά, και από εκεί και πέρα να πετάξετε κάνοντας όσο το δυνατόν περισσότερα χιλιόμετρα ανά ώρα πτήσης μέχρι η μέρα να τελειώσει οριστικά. Είναι απαραίτητο δε να έχετε αναπτύξει την αντοχή σας προκειμένου να αντέξετε πολλές ώρες πτήσης εξαντλώντας την πτήσιμη διάρκεια της ημέρας.

Όπως γίνεται αντιληπτό σε μια μεγάλη πτήση συνδέονται άμεσα οι ώρες που μπορεί να πετάει κανείς αποδοτικά και τα χιλιόμετρα που μπορεί να επιτύχει. Και στις περισσότερες περιπτώσεις ο ορισμός του Cross Country διαφέρει από τα πολλά χιλιόμετρα και έχει να κάνει περισσότερο με τη διάρκεια.

Ποια είναι λοιπόν τα σημεία που πρέπει να προσέχει κανείς για να επιτύχει μια μακρινή πτήση; Παρακάτω θα κάνω μια προσπάθεια να περιγράψω κάποια από αυτά:

1. Σωστή ώρα απογείωσης

Από την πρόβλεψη της ημέρας, γνωρίζουμε πότε η θερμοκρασία θα ξεπεράσει την κρίσιμη τιμή των 16 βαθμών, οπότε η βάση θα ανέβει απότομα και τα θερμικά θα ξεκολλήσουν, ώστε να απογειωθούμε.

Με βάση το τεφίγραμμα, σε μια καλή ημέρα, μπορούμε να δούμε την ώρα εκείνη της ημέρας που ενώ αρχικά τα θερμικά φτάνουν σε μικρό ύψος, ξαφνικά και σε μία κατάλληλη θερμοκρασία εδάφους το μέγιστο ύψος των θερμικών μεγαλώνει απότομα πχ από 1000 μέτρα στα 1500. Αυτή η ώρα στην οποία αναμένεται αυτή η θερμοκρασία είναι και η καλύτερη συνήθως ώρα για να απογειωθούμε καθώς πλέον τα θερμικά οργανώνονται καλύτερα και είναι πιο αξιόπιστα για να ασχοληθούμε μαζί τους.

Αυτά χαρακτηριστικά φαίνονται στο σχήμα. Σε αυτό φαίνεται ότι αν η θερμοκρασία στο έδαφος ξεπεράσει τους 16 βαθμούς η βάση θα ανέβει απότομα από τα 1300 μέτρα στα 2000m.

Από ένα δελτίο καιρού τώρα για την περιοχή είναι εφικτό να γνωρίζουμε περίπου την κατάλληλη ώρα της ημέρας που αυτό πρόκειται να συμβεί και είναι σπουδαίο να βρισκόμαστε πολύ νωρίτερα από αυτή την ώρα στην απογείωση προκειμένου να ελέγξουμε την εξέλιξη των συνθηκών. Αυτό θα μας εξασφαλίσει το να φύγουμε τη σωστή στιγμή και να μην μετατρέψουμε μια πτήση cross country σε speed gliding 5 λεπτών.

2. Αποδοτικό κύκλωμα θερμικού

Έστω ότι τώρα διαδραματίζεται μια πτήση και βρισκόμαστε μέσα σε ένα θερμικό. Με τι ταχύτητα θα πρέπει να το κυκλώσουμε ώστε να ανεβούμε γρηγορότερα; Και βέβαια όπως καταλαβαίνετε όσο γρηγορότερα ανέβουμε στο θερμικό, τόσο περισσότερο χρόνο κερδίζουμε. Αν για παράδειγμα λόγω της γρήγορης ανόδου κερδίσουμε σε κάθε θερμικό 3 λεπτά, σε μια πτήση με 30 θερμικά θα κερδίσουμε 90 λεπτά, και αν πετάμε με 15 kmh cross country speed, αυτό σημαίνει επί πλέον 13,5 km στο τέλος της ημέρας.

Ποιο είναι λοιπόν το αποδοτικότερο κύκλωμα μέσα στο θερμικό; Είναι αυτό στο οποίο ψάχνουμε διαρκώς την περιοχή με τη μέγιστη άνοδο και ταυτόχρονα πετάμε με τη σωστή ταχύτητα ώστε να έχουμε τον ελάχιστο βαθμό καθόδου.

Από την πολική καμπύλη του αλεξιπτώτου μας στο διπλανό σχήμα, γίνεται προφανές ότι η ταχύτητα αυτή αντιστοιχεί στο ανώτερο σημείο της πολικής καμπύλης και συνήθως είναι περίπου 30 kmh στο παραπέντε. Ταυτόχρονα όμως δεν θα πρέπει να χαλαρώνουμε από την άνοδο και να συμβιβαζόμαστε με ένα χαλαρό ανοδικό, αλλά όσο ανεβαίνουμε να κυνηγάμε τον ισχυρότερο ανοδικό πυρήνα. Αυτό θα μας δώσει πλεονέκτημα χρόνου που θα μπει στον κουμπαρά των χιλιομέτρων που θα κάνουμε τη συγκεκριμένη μέρα.

3. Αποδοτική κατολίσθηση ανάμεσα στα θερμικά

Αφήνοντας τώρα το θερμικό, κάνουμε μια κατολίσθηση προς το επόμενο σημείο που έχουμε αποφασίσει ότι θα ψάξουμε για άνοδο. Με ποια ταχύτητα θα ταξιδέψουμε για να μετατρέψουμε το ύψος που ήδη έχουμε στη μέγιστη δυνατή απόσταση;

Εδώ υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις.

Α. Άπνοια

Και πάλι η πολική καμπύλη μας βοηθά να καταλάβουμε ποια είναι η αποδοτικότερη ταχύτητα για να πετύχουμε τη μέγιστη δυνατή κατολίσθηση.

Από το σχήμα της πολικής καμπύλης γίνεται εμφανές στο διπλανό σχήμα ότι απλά πρέπει να πετάξουμε με την ταχύτητα του καλύτερου λόγου κατολίσθησης, που προκύπτει από την εφαπτόμενη στην καμπύλη μας. Αυτό βέβαια θα είναι το ιδανικό σε μια ημέρα που ο αέρας είναι τελείως αδρανής ανάμεσα στα θερμικά.

Β. Αντίθετη συνιστώσα ανέμου

Αν έχουμε αντίθετο άνεμο, τότε τροποποιούμε τους άξονες της πολικής καμπύλης με βάση το παρακάτω σχήμα. Σε αυτή την περίπτωση πάντως προκύπτει ότι πρέπει με κόντρα άνεμο να πετάξουμε λίγο πιο γρήγορα από την ταχύτητα του καλύτερου λόγου κατολίσθησης, ενώ υπάρχουν και όργανα που μας βοηθούν για αυτό.

Ενας πρακτικός κανόνας είναι να εντοπίσουμε με τη βοήθεια του GPS την ταχύτητα του κόντρα ανέμου, πχ 10 kmh και στη συνέχεια να προσθέσουμε στην ταχύτητά μας το μισό από αυτό, δηλαδή +5kmh. Αν δηλαδή πετούσαμε με 38 kmh πρέπει να πετάξουμε τώρα με 43 kmh. Σας φαίνονται αστείες αυτές οι διαφορές, τα 5+ kmh σε 3 ώρες πτήσης μπορεί να σημαίνουν επί πλέον 15 km στον κουμπαρά των χιλιομέτρων της ημέρας.

Γ. Ούριος άνεμος

Όπως φαίνεται και στο διπλανό σχήμα, σε περίπτωση που υπάρχει ούριος άνεμος ο λόγος κατολίσθησης μεγαλώνει. Ποια είναι λοιπόν η σωστότερη ταχύτητα πτήσης προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε το πόσο μακριά θα βρεθούμε σε μία τέτοια κατολίσθηση;

Η πολική καμπύλη λέει ότι πρέπει να πετάξουμε λίγο πιο αργά όταν υπάρχει ούριος άνεμος.

Δ. Καθοδικό

Στην περίπτωση που κατά τη διάρκεια της κατολίσθησής μας υπάρχει καθοδικό, όλες οι επιδόσεις μας μειώνονται και αυτό μπορεί να γίνεται και με δραματικό τρόπο. Αν δούμε πάλι το παράδειγμα με την πολική καμπύλη, αυτό μας λέει ότι πρέπει να πετάξουμε γρηγορότερα στο καθοδικό και βεβαια να μείνουμε και λιγότερο χρόνο μέσα σε αυτό.

Ε. Ασθενές ανοδικό

Στην περίπτωση τώρα που αντίστοιχα βρεθούμε σε μια ωραία κατολίσθηση στην οποία διασχίζουμε μια περιοχή που έχει μια ελαφριά άνοδο, εφόσον δεν αποφασίσουμε να κυκλώσουμε για να μην χάσουμε χρόνο, αυτό που μας συμφέρει είναι να πετάξουμε λίγο πιο αργά για να κερδίσουμε σε απόσταση, ή ανάλογα να πετάξουμε πιο γρήγορα, διατηρώντας το ύψος μας. Ανάλογα πάντα από το τι ακριβώς θέλουμε να πετύχουμε. Αν θέλουμε να πάμε πιο μακρυά, τότε πετάμε πιο αργά, αλλά αν μας ενδιαφέρει να κερδίσουμε χιλιόμετρα, τότε πετάμε γρηγορότερα, τόσο όσο χρειάζεται να διατηρούμε το ύψος μας όταν βέβαια είμαστε ψηλά. Επειδή όλα αυτά φαίνονται λίγο πολύπλοκα, ας δούμε ένα παράδειγμα:

Πετάμε κάτω από έναν νεφόδρομο, είμαστε περίπου 100 μέτρα κάτω από τη βάση, έχουμε ούριο και υπάρχει μια γενική άνοδος της τάξης του 0,5 m/s. Εδώ μας συμφέρει να τρέξουμε τόσο ώστε να παραμένουμε σε αυτό το ύψος, ενώ ταυτόχρονα κερδίζουμε γρήγορα χρόνο και χιλιόμετρα.

Ζ. Speed to Fly

Το θέμα αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, και πρακτικά είναι οτιδήποτε κάνουμε προκειμένου να βελτιώσουμε τη μέση ταχύτητα με την οποία ταξιδεύουμε Cross Country.

H βασική θεωρία για αυτό λέει να μένουμε στο κομμάτι της ατμόσφαιρας το οποίο είναι περισσότερο ασταθές και τα ανοδικά είναι δυνατότερα, και να μην καθυστερούμε περιμένοντας να εξαντλήσουμε ένα θερμικό πάνω από κάποιο ύψος που αυτό γίνεται πιο αργό. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του σχήματος.

Εδώ ακόμη φαίνεται ότι υπάρχει και κάτω όριο ύψους στο θερμικό κάτω από το οποίο δεν πρέπει να πέφτουμε στην απόφασή μας να τρέξουμε αφήνοντας κάποια θερμικά. Είναι πχ σημαντικό μια συγκεκριμένη ημέρα να πετάμε από 1200 μέχρι 1700, γιατί εκεί μέσα οι συνθήκες είναι πολύ δυνατές και κερδίζουμε χρόνο, ενώ ταυτόχρονα αυτά τα 500 μέτρα είναι αρκετά για να βρούμε το επόμενο θερμικό κατά την κατολίσθησθησή μας.

Γενικά όπως έχουμε πει, μια μέρα με άπνοια σε ομοιογενές περιβάλλον, η απόσταση ανάμεσα στα θερμικά εξαρτάται από τη βάση των νεφών. Συγκεκριμένα σύμφωνα με το Reichman, η απόσταση ανάμεσα σε δύο διαδοχικά θερμικά αναμένεται στατιστικά να είναι 2,5 φορές το ύψος της βάσης των νεφών που σχηματίζονται. Έτσι όταν ανεβαίνουμε μέσα σε ένα θερμικό, χρειάζεται να κερδίσουμε τόσο ύψος όσο χρειάζεται με το λόγο κατολίσθησής μας, για να προλάβουμε το επόμενο θερμικό στο κατάλληλο ύψος (βλ σχήμα). Αν πάρουμε ένα μέσο όρο πχ 7,5 να είναι ο λόγος κατολίσθησής μας, πρακτικά χρειαζόμαστε μια ζώνη κέρδους ύψους της τάξης των 330 μέτρων ανά 1000 μέτρα που ανεβαίνει η βάση.

Παράδειγμα

Η βάση είναι 2.500 μέτρα

Η απόσταση ανάμεσα στα θερμικά θα είναι 2,5Χβάση=5km . άρα θα υπάρχει θερμικό κάθε 5 χιλιόμετρα.

Αν ο λόγος μου είναι 7,5, χρειάζομαι 5/7,5=660 μέτρα κέρδος ύψους μέσα στο θερμικό που είμαι για να φτάσω το επόμενο θερμικό μετά από 5 χιλιόμετρα.

Από λίγη απλή γεωμετρία στο σχήμα προκύπτει λοιπόν ο πρακτικός κανόνας, ότι ανεβαίνω σε κάθε θερμικό 330 μέτρα Χ βάση/1000.

Πχ

Βάση 2500

Ανεβαίνω 825 μέτρα και φεύγω.

Αρκεί να βρω τη ζώνη μέγιστης ανόδου που μπορώ να πάρω αυτά τα μέτρα

(πχ 1400-2225m)

4. Mc Cready Speed

Με βάση αυτή τη θεωρία, που βρίσκει έντονη εφαρμογή στους αγώνες όπου η ταχύτητα παίζει σημαντικό ρόλο, μπορείς να τρέξεις περισσότερο από το ιδανικό που θα έπρεπε σε μια κατολίσθηση, ανάλογα με τη δύναμη του θερμικού που περιμένεις να συναντήσεις. Αυτό μπορεί να φαίνεται και στο παρακάτω σχήμα, το οποίο δείχνει από την πολική καμπύλη το πόσο γρηγορότερα μπορείς να τρέξεις ανάλογα με το μέσο θερμικό της ημέρας που πετάς και που αναμένεις να συναντήσεις μπροστά σου κάτι που δείχνεται από το κόκκινο βέλος. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, αν το θερμικό που αναμένεις να συναντήσεις μπροστά σου είναι +1,5 m/s, αντί να κατολισθήσεις με 35 kmh μπορείς να επιταχύνεις μέχρι 50 kmh. Το παραπάνω ύψος που θα έχεις χάσει από τη γρήγορη κατολίσθηση, θα μπορέσεις να το αναπληρώσεις γρήγορα, λόγω του συγκεκριμένου θερμικού που θα βρεις. Συμπέρασμα...όσο πιο δυνατή είναι η μέρα, τόσο πιο γρήγορα μπορείς να τρέξεις.

5. Ταχύτητες και εξέλιξη της ημέρας

Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, όσο πιο δυνατή είναι μια μέρα τόσο γρηγορότερα μπορείς να πηγαίνεις, ενώ όσο πέφτουν οι συνθήκες τόσο πιο αργά και συντηρητικά πρέπει να πετάς κρατώντας το ύψος σου. Πολλές πτήσεις θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερες αν απλά ήταν γρηγορότερες, και σε άλλες περιπτώσεις το να μην βιαστείς και να πετάξεις συντηρητικά μπορεί να σε βοηθήσει. Η μαγική συνταγή -που δεν υπάρχει- προτείνει να εκπαιδεύσεις τον εαυτό σου στο πότε να βιάζεται και πότε να κάνει τερατώδη υπομονή και εκεί κρύβεται και πολλή από τη μαγεία του Cross Country.

Συνδυάζοντας όλα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι τα πράγματα μπορεί να περιγράφονται εδώ με απλό τρόπο, στην πραγματικότητα όμως είναι λίγο πιο σύνθετα αν σκεφτεί κανείς ότι μπορεί να συνυπάρχουν διάφορες συνθήκες, πχ έχω ούριο (άρα πρέπει να πάω λίγο πιο αργά) ενώ ταυτόχρονα έχει καθοδικό (άρα να πάω πιο γρήγορα), περιμένω όμως να βρω μπροστά μου ένα πολύ δυνατό θερμικό (μπορώ να τρέξω γρηγορότερα από τη ταχύτητα του ιδανικού λόγου). Σε κάθε περίπτωση ένα όργανο σαν το Compeo μπορεί να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας αλλά χρειάζεται και η αίσθησή μας να είναι ανεπτυγμένη.

Τέλος, για το πόσο η χρήση σωστών ταχυτήτων παίζει κάποιο σημαντικό ρόλο στις πτήσεις, είναι αναμφισβήτητο σε ιπτάμενες συσκευές υψηλών επιδόσεων όπως είναι τα ανεμόπτερα και τα αιωρόπτερα, κάποιοι όμως εκφράζουν διαφωνίες σε σχέση με το παραπέντε και αν έχουν νόημα όλα αυτά σε μια καρέκλα που κρέμεται κάτω από πανιά και σχοινιά με τραγικές επιδόσεις. Η άποψή μου είναι ότι όπως λέει και ο τίτλος αυτού του βιβλίου, οι μικρές λεπτομέρειες κάνουν τις μεγάλες διαφορές. Δεν είναι μόνο αυτό ή το άλλο, αλλά πολλές λεπτομέρειες που συνολικά πρέπει να βελτιώσει κάποιος για να πετύχει υψηλές επιδόσεις στην πτήση του.