Ασφάλεια της πτήσης –

και πως τη διαχειρίζεται το ανθρώπινο μυαλό

Εισαγωγή

Πετάς; Δεν είναι επικίνδυνο;

Δύο κλασσικές ερωτήσεις που ακούμε συχνά από κάποιους που μαθαίνουν για την ενασχόλησή μας αλλά η έννοια «αεραθλητισμός» λείπει από το λεξιλόγιό τους.

Παρόλα αυτά έχει ενδιαφέρον να προσδιορίσουμε από μόνοι μας την απάντηση σε αυτά. Άραγε οι ίδιοι έχουμε αξιολογήσει αν αυτό που κάνουμε με τον τρόπο και τη νοοτροπία που το κάνουμε θα μπορούσε να είναι ή πράγματι είναι επικίνδυνο;

Είναι λοιπόν η πτήση κάτι το επικίνδυνο; Και πως εμείς οι άνθρωποι που πετάμε διαχειριζόμαστε αυτόν τον κίνδυνο;

Η άποψή μου είναι ότι η απάντηση δεν βρίσκεται στη λέξη πτήση, αλλά στον άνθρωπο που την πραγματοποιεί. Κρύβεται καλά μέσα στο ανθρώπινο μυαλό, είτε αυτού που πετάει, είτε αυτού που προσπαθεί να βρει την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.

Αν το εξετάσουμε αντικειμενικά (όσο αυτό γίνεται από την πλευρά μας που έχουμε το σχετικό εθισμό από την πτήση) θα αντιληφθούμε ότι το να πετάει κανείς δεν είναι περισσότερο επικίνδυνο από άλλες συνηθισμένες ανθρώπινες δραστηριότητες. Μπορεί όμως αβίαστα να μετατραπεί σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη ανθρώπινη δραστηριότητα όταν ξεπερνάμε τα ανεκτά όρια της ασφάλειάς μας. Εδώ τώρα οι σκέψεις έρχονται αλυσιδωτά, και οι ερμηνείες πρέπει να ξεκαθαριστούν σταδιακά.

Τι εννοούμε «ξεπερνώ τα όρια» κάνοντας κάτι με επικίνδυνο τρόπο; Απάντηση…σημαίνει ατύχημα, ως το αποτέλεσμα του να ξεπερνάς τα ασφαλή όρια , είτε συνειδητά, είτε ασυνείδητα.

Ποιος είναι όμως ο ορισμός του «ξεπερνάμε το όριο ασφάλειας» και πόσο σχετικός είναι αυτός για τον κάθε ένα από εμάς; Σε απλές γραμμές, ξεπερνάμε το όριο, σημαίνει ότι παίρνουμε τέτοιες αποφάσεις οι οποίες μπορεί να μας οδηγήσουν σε τέτοιες δράσεις που με τη σειρά τους μπορεί να μας φέρουν σε κατάσταση δύσκολης θέσης, για την οποία δεν έχουμε κάποια εναλλακτική λύση διαφυγής εάν προκύψει κάτι το δυσάρεστα αναπάντεχο.

Ποιες είναι όμως οι παράμετροι που επηρεάζουν αυτές τις αποφάσεις και τι εννοούμε «συνειδητές» και «ασυνείδητες»;

Ασυνείδητα Λάθη

Η έλλειψη γνώσης – η άγνοια, αποτελεί κυρίαρχο παράγοντα ασυνείδητου ξεπεράσματος των ασφαλών ορίων. Δρούμε έτσι, ώστε να φέρουμε τον εαυτό μας να αντιμετωπίσει μια εκτός ορίων κατάσταση για την αντιμετώπιση των οποίων δεν είμαστε κατάλληλα εκπαιδευμένοι. Η εκπαίδευση βέβαια, σε κάθε περίπτωση, δεν εξαρτάται μόνο από εμάς τους ίδιους, αλλά και τον επαγγελματισμό του εκπαιδευτή μας, ο ρόλος του οποίου δεν είναι μόνο να μας εκπαιδεύσει στην πραγματοποίηση ενός ονείρου με ασφάλεια, αλλά και να μας εμφυσήσει την κατάλληλη νοοτροπία αναζήτησης της γνώσεις, τελειότητας φιλοδοξίας και ασφάλειας. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο εκπαιδευτής θεοποιείται και θεωρείται παντογνώστης, αλάνθαστος και απόλυτα ειλικρινής μαζί μας, ο κορυφαίος γνώστης του θέματος με τα πιο αγνά κίνητρα.

Τι είναι λοιπόν αυτό που μια σωστή εκπαίδευση θα πρέπει να μας προσφέρει; Την ικανότητα να παίρνουμε σωστές αποφάσεις. Και πως θα γίνει αυτό; Με το να μας εφοδιάζει τη μνήμη μας με αυτόματες αντιδράσεις σε διάφορες απαιτητικές καταστάσεις ανάγκης, ώστε να κερδηθεί χρόνος στο να ληφθεί μια γρήγορη απόφαση όταν χρειαστεί, και να δράσουμε σωστά ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος. Αυτό όμως είναι μια διεργασία που απαιτεί την επένδυση χρόνου, και γι αυτό λέω πάντα ότι η καλύτερη εξέλιξη είναι η αργή εξέλιξη, γιατί μας εφοδιάζει με εμπειρία πριν απογαλακτιστούμε από τον εκπαιδευτή μας – αυτό όμως απαιτεί μεγάλη υπομονή από όλους τους συμμετέχοντες.

Ενας άλλος ασυνείδητος παράγοντας που επηρεάζει την επικινδυνότητα της πτήσης μας είναι η ικανότητα – το ταλέντο μας, που όμως προαπαιτεί πολλές ώρες προπόνησης, βελτίωσης και ωρίμανσης. Κανείς δεν γεννήθηκε γνωρίζοντας να πετάει, και πολλά ταλέντα «κάηκαν» από κάποια τρομάρα που πήραν κάποτε, ενώ ταυτόχρονα κάποιοι έχουν πετύχει εξαιρετικά πράγματα σαν πιλότοι μέσα από τη μεθοδικότητα και τη γνώση, και παρά το γεγονός ότι δεν θεωρήθηκαν στην αρχή και μεγάλα ταλέντα.

Άλλος παράγοντας ασυνείδητου κινδύνου είναι η υπερβολική αυτοπεποίθηση. Είναι εξαιρετικά φυσικό να αισθανόμαστε έτσι μετά από μια μεγάλη περίοδο ενασχόλησης και προσπάθειας για βελτίωση σε ένα χώρο όπως το σπορ μας, με συνέπεια να έχουμε αποκτήσει μια τέτοια εξοικείωση που να μας οδηγεί στην ψευδαίσθηση ότι τα ξέρουμε όλα και μπορούμε να αντιμετωπίζουμε ότιδήποτε συμβεί. Ένα χαρακτηριστικό γεγονός που τεκμηριώνει μια τέτοια συμπεριφορά, προκύπτει από την ανάλυση των στατιστικών των ατυχημάτων στο παραπέντε, που δείχνει ένα peak στη συχνότητα γίρω στις 80 με 100 αρχικές πτήσεις – περίοδο του λεγόμενου «ξεψαρώματος». Σε αυτή τη φάση, είναι πολύ πιθανόν να βάλουμε τον εαυτό μας να αντιμετωπίσει μια πρωτόγνωρη κατάσταση κινδύνου για την οποία δεν έχουμε τη γνώση και την εμπειρία να ανταποκριθούμε ακόμη, πετώντας αποστειρωμένα τόσον καιρό.

Συνειδητά Λάθη

Ας αναλύσουμε όμως και την δεύτερη ομάδα των παραγόντων κινδύνου, αυτή που περιλαμβάνει εκείνα τα λάθη τα οποία κάνουμε συνειδητά.

Η αποδοχή ακραίων ορίων ασφαλείας σαν φυσιολογικά. Είναι αυτό που απλά σημαίνει ότι για κάποιους ανθρώπους, τα όρια της ασφάλειας είναι λίγο τραβηγμένα μέσα στην περιοχή των ορίων του κινδύνου, κάτι όμως που οι ίδιοι θεωρούν ότι «τους παίρνει» να διαχειριστούν, και δεν αντιλαμβάνονται την «υπερβολική» ασφάλεια που ακολουθούν όλοι οι άλλοι. Πρόκειται για μια συμπεριφορά που μπορεί να σχετίζεται και με τη θεραπεία των κινήτρων, που προσπαθεί να εξακριβώσει το για ποιο λόγο κάνω αυτό που κάνω.

Για κάποιους ανθρώπους είναι φυσικό να θεωρούν ότι ο κίνδυνος είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι του να πετάς, και μάλιστα όσο αυξάνεται ο κίνδυνος, τόσο πιο συναρπαστική γίνεται και η πτήση. Αυτό το συνειδητό όριο ασφάλειας, δηλαδή πως ο κάθε ένας το ορίζει, είναι τελικά εντελώς σχετικό, και ο καθένας το οριοθετεί διαφορετικά ανάλογα με την προσωπικότητά του. Και αυτό είναι φυσιολογικό, γιατί αν ήμασταν όλοι το ίδιο, θα πετούσαμε όλοι με ίδιο πτητικό μέσο, θα κάναμε τα ίδια ακριβώς πράγματα με τις ίδιες επιδόσεις, και θα παθαίναμε όλοι τα ίδιο ατύχημα στην ίδια φάση της εξέλιξής μας.

Ανεξάρτητα όμως από τα προσωπικά όρια ασφάλειας που ο καθένας μπορεί να θεσπίζει για τον εαυτό του, κάτω από την κατάλληλη κινητοποίηση – κίνητρο, όλοι μπορούν να ανεβάσουν το αποδεκτό επίπεδο του κινδύνου, με αποτέλεσμα κάτω από κατάλληλες συνθήκες να επηρεαστεί η αντίληψη και η κρίση τους προς την κατεύθυνση του να μην αναγνωρίζουν τα σήματα κινδύνου που εμφανίζονται με κραυγαλέο τρόπο μπροστά τους.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά λοιπόν τι σημαίνει να τηρείς τα όρια της ασφάλειας όταν αυτά είναι τόσο σχετικά και επηρεάζονται από την προσωπικότητα του ατόμου; Εδώ η απάντηση πρέπει να είναι απλή και ξεκάθαρη.

Η ουσία βρίσκεται στο να ορίζεις την κάθε απόφασή σου με τέτοιο τρόπο ώστε Πάντα να έχεις μια εναλλακτική λύση εάν συμβεί το απροσδόκητο. Αυτή είναι μια συμπεριφορά – κλειδί για την ασφάλειά μας κατά την πτήση, ανεξάρτητα από τα όρια που ορίζει ο καθένας, και βασίζεται σε δύο βασικές αρχές:

1. Στο να ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ οτιδήποτε αναπάντεχο μπορεί να προκύψει που θα σε φέρει σε δύσκολη θέση κατά την πτητική σου συμπεριφορά, και

2. Στο να έχεις προετοιμαστεί για το ποια θα είναι η αντίδρασή σου απέναντι στη δύσκολη κατάσταση την οποία έχεις προβλέψει ότι μπορεί να συμβεί.

Το να έχεις προετοιμάσει ένα τέτοιο σχέδιο δράσης, είναι καθοριστικό, γιατί όταν βρεθείς σε «κατάσταση ανάγκης» η ζωή σου μπορεί να εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστείς τα πράγματα.

1. Πρώτα πρέπει να αναγνωρίσεις την κατάσταση ανάγκης, και αυτό πρέπει να γίνει έγκαιρα
2. Στη συνέχεια θα πρέπει να «συνεχίσεις να πετάς» , άρα να επικοινωνείς με το ιπτάμενο μέσο σου και με το περιβάλλον, και να μην απομονωθείς στο πρόβλημα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί η απομόνωση από την πραγματικότητα, μπορεί να σε εγκλωβίσει στο πρόβλημα και να χάσεις την αίσθηση του χρόνου, και να αντιδράσεις αργά, για παράδειγμα καθυστερώντας να τραβήξεις το εφεδρικό σου (προσωπική πείρα).
3. Κάτω από μια κατάσταση ανάγκης στην οποία έχεις αντιληφθεί το πρόβλημα και έχεις την αίσθηση του χρόνου και του χώρου, πρέπει να προσπαθήσεις να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα με τον τρόπο με τον οποίο έχεις προετημαστεί στο σχέδιο δράσης σου. Σε περίπτωση που αυτό δεν αποδώσει, πρέπει να πάρεις μια νέα απόφαση, ένα εναλλακτικό πλάνο.

Ολες οι αποφάσεις και οι δράσεις σου κατά τη διάρκεια μιας πτήσης, και σε οποιαδήποτε κατάσταση και αν βρεθείς, θα πρέπει να έχουν μια αλληλουχία και να μην είναι σπασμωδικές, αλλά συνειδητές και λογικές, εμπλουτισμένες με έτοιμες αυτόματες αντιδράσεις για την οποία από πριν έχεις προετοιμάσει τον εαυτό σου. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να κάνεις SIV training κατά καιρούς, ώστε το σώμα σου να αντιδράσει αυτόματα και σωστά όταν χρειαστεί σε μια δύσκολη στιγμή.

Διαχείριση του Χρόνου σε καταστάσεις Ανάγκης

Όπως έχει γίνει αντιληπτό από όλα τα παραπάνω, η διαχείριση του χρόνου είναι πολύ βασική σε μια κατάσταση ανάγκης, κάτι όμως που εξαρτάται απόλυτα από τα ερεθίσματα που παίρνει και τον τρόπο που τα επεξεργάζεται το ανθρώπινο μυαλό.

Η διαδικασία λειτουργίας των αποφάσεων από το μυαλό μας, ακολουθεί κάποια βασικά βήματα, που μπορούν να περιγραφούν από ένα λογικό διάγραμμα παρόμοιο με αυτό που ακολουθεί ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Θα συζητήσουμε λίγο έννοιες διαχείρισης της πληροφορίας όπως είναι

Η Αποψη,

η Αναγνώριση,

η Αξιολόγηση,

η Προβολή,

η Απόφαση και πως ακολουθεί

η Δράση.

Άποψη του τι συμβαίνει

Το μυαλό μας, έχει ένα μειονεκτικό χαρακτηριστικό. Συνήθως, και κάτω από πίεση, βλέπει αυτό που θέλει να δει με βάση μια προκαθορισμένη άποψη για τα γεγονότα. Για το λόγο αυτό φαίνεται να αγνοεί σημάδια που με την πρώτη ματιά φαίνονται ανεπιθύμητα.

Η άποψη του μυαλού για ένα ερέθισμα διαμορφώνεται και από τον τρόπο με τον οποίο φτάνει η πληροφορία σε αυτό, κάτι που πραγματοποιείται μέσα από τα αισθητήρια του σώματος. Αυτά είναι συσκευές οι οποίες μεταφράζουν ένα γεγονός από μια μορφή σε μία άλλη, και πολλές φορές δεν λειτουργούν σωστά, αφού επηρεάζονται από το περιβάλλον. Παράδειγμα η αίσθηση της ισορροπίας μέσα σε μία στροφή. Ετσι το αποτέλεσμα της μετάφρασης μπορεί να δίνει στον εγκέφαλο μια πληροφορία διαφορετική από την πραγματικότητα.

Αναγνώριση του τι συμβαίνει

Η πληροφορία της άποψης του τι συμβαίνει στη συνέχεια συγκρίνεται με γνωστές καταστάσεις οι οποίες είναι αποθηκευμένες στη μνήμη μας. Η μνήμη μας όμως δεν είναι εντελώς ελεγχόμενη από εμάς. Κάτω από πίεση, μπορεί να ξεχάσουμε το απλούστατο αυτονόητο και σημαντικό, και αντίθετα να θυμόμαστε ένα σύνολο από άχρηστες πληροφορίες με άπειρες λεπτομέρειες. Μια στρεσσογόνος λοιπόν κατάσταση ανάγκης μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή μας για το τι πραγματικά συμβαίνει – την αντίληψη του προβλήματος.

Αξιολόγηση του τι συμβαίνει

Από τη στιγμή που έχουμε αναγνωρίσει μια κατάσταση, πρέπει να αξιολογήσουμε εάν είναι επιθυμητή ή όχι. Για το θέμα της ασφάλειας, η ικανότητα να αξιολογούμε μια κατάσταση ως επικίνδυνη σε έγκαιρο χρόνο με πληροφορίες από κάποια αρχικά ερεθίσματα, μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντική για τη σωστή διαχείριση του χρόνου στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Στατιστικές αναλύσεις πολλών ατυχημάτων, έδειξε ότι η καθυστερημένη αναγνώριση του επερχόμενου κινδύνου ήταν καθοριστική στην εξέλιξη του ατυχήματος.

Προβολή σεναρίου

Πλησιάζοντας η στιγμή της απόφασης, ο εγκέφαλος προσπαθεί να προβλέψει το τι θα γίνει ανάλογα με το πώς θα πράξουμε. Ετοιμάζει δηλαδή σενάρια με τα οποία προβλέπει το πώς θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα γεγονότα. Ο χρόνος που απαιτεί αυτή η διαδικασία είναι μεγάλος, ειδικά όταν το μυαλό μας πρέπει να επιλέξει το ιδανικό σενάριο αντίδρασης ανάμεσα σε πολλές εκδοχές. Για να το βοηθήσουμε λοιπόν να κερδίσει χρόνο, πρέπει να περιορίσουμε τα πιθανά σενάρια αντίδρασης προκειμένου να έχει να διαλέξει από λίγες επιλογές. Το ιδανικό είναι να καταλήξουμε σε δύο εναλλακτικές. Θα κάνω αυτό, και αν δεν δουλέψει τότε θα κάνω το άλλο (εναλλακτική λύση).

Απόφαση για δράση

Όταν λαμβάνεται η απόφαση, κατά προτίμηση θα πρέπει αυτή να έχει αντιστρεπτά αποτελέσματα και να μην υπάρχει ο κίνδυνος να μας εγκλωβίσει σε μια κατάσταση χωρίς εναλλακτική λύση.

Δυστυχώς ο χρόνος που είναι απαραίτητος για τον ανθρώπινο εγκέφαλο προκειμένου να διαχειριστεί μια κατάσταση κινδύνου είναι μεγάλος, κάτι που μπορεί να γίνει κρίσιμο για την επιτυχή διέξοδο από αυτή. Υπολογίζεται ότι το μυαλό μας μπορεί να λάβει 2-3 αποφάσεις το δευτερόλεπτο, όταν όμως το περιβάλλον είναι πολύπλοκο και μας βομβαρδίζει με πολλά ερεθίσματα ταυτόχρονα, ο χρόνος των αποφάσεων μπορεί να αυξηθεί δραματικά.

Όσο λιγότερο ξεκάθαρη είναι για το μυαλό μας η κατάσταση του περιβάλλοντος, τόσο περισσότερο χρόνο χρειαζόμαστε για να πάρουμε μια απόφαση για την προσαρμογή μας σε αυτό.

Όταν η διαδικασία λήψης αποφάσεων επηρεάζεται αρνητικά, πολλαπλασιάζεται ο κίνδνος να δημιουργηθεί ατύχημα

Απόφαση και Προσωπικότητα

Πως τώρα αυτή η διεργασία μπορεί να αλλάζει ανάλογα με το ποιοι είμαστε και ποια είναι η προσωπικότητά μας; Ο κάθε ένας από εμάς έχει κάποια χαρακτηριστικά που επηρεάζουν δραματικά τις αποφάσεις μας, είτε αυτά τα χαρακτηριστικά είναι παθολογικά, είτε πρόκειται για τα λεγόμενα «Σύνδρομα» που έχουμε αναπτύξει.

Επικίνδυνα χαρακτηριστικά του χαρακτήρα που μπορεί να μας φέρουν σε δύσκολη θέση είναι:

1. Ο αντιδραστικός τύπος απέναντι στους κανόνες

Οι κανόνες είναι άχρηστοι, υπάρχουν για να παραβιάζονται. Τώρα αν εσείς χρειαζόσαστε να βρείτε λέξεις για να πείσετε εμένα ότι αυτή η συμπεριφορά είναι παθολογική εάν θέλεις να λέγεσαι ιπτάμενος (για μεγάλο χρονικό διάστημα), δεν ξέρω πς θα το κάνατε, εγώ πάντως το θεωρώ αυτονόητο. Από που θα μπορούσε να πηγάζει μια τέτοια συμπεριφορά δεν μπορώ να το γνωρίζω γιατί δεν είμαι ψυχολόγος. Γνωρίζω όμως ότι η πτήση σημαίνει να τη σέβεσαι και έχει κανόνες που χρειάστηκε να θεσπιστούν με πολλές ανθρωποθυσίες. Αν τώρα εσύ θέλεις να προσφέρεις πάλι μια θυσία σε έναν άγνωστο θεό για ένα άγνωστο λόγο δεν έχει νόημα να ψάχνουμε επιχειρήματα.

2. Ο παρορμητικός τύπος

Πρέπει να κάνω κάτι εδώ και τώρα, οτιδήποτε, αρκεί να κάνω κάτι. Σημασία έχει να είσαι ψύχραιμος, συγκροτημένος, και όπως λέγαμε προηγουμένως ότι κάνεις πρέπει να γίνεται με μια λογική σειρά , να έχεις έτοιμη εναλλακτική, και να μη σε εγκλωβίσει σε μια κατάσταση χωρίς επιστροφή.

3. Ο Ατρωτος τύπος

Δεν πρόκειται να μου συμβεί εμένα. Η πεποίθηση του ότι είμαι άτρωτος και αυτά που συμβαίνουν στους γύρω μου δεν πρόκειται να με αγγίξουν γιατί εγώ είμαι τέλειος κλπ, αποτελούν μια απελπιστικά βλακώδη κατάσταση στην οποία το άτομο μπορεί να κάνει οποιαδήποτε βλακεία θεωρώντας ότι οι φυσικοί νόμοι και οι νόμοι της λογικής είναι δεδομένο ότι θα συνωμοτούν πάντοτε υπέρ του, προκειμένου να τη βγάζει καθαρή και να διακρίνεται για άλλη μια φορά για την υπέροχη τελειότητά του, στην οποία οι συνέπειες οποιουδήποτε ανθρώπινου λάθους δεν μπορούν να αντισταθούν.

4. Ο Μάτσο

Οτι και να γίνει εγώ θα επιβιώσω. Αν χρειαστεί θα σκίσω τους ιμάντες του παραπέντε με τα δόντια μου (5 τόνοι) θα κάνω ελεύθερη πτώση μέσα στην καταιγίδα (με +25 m/sec άνοδο), και στα τελευταία 100 μέτρα θα ανοίξω το εφεδρικό μου το οποίο εννοείται ότι θα ανοίξει άψογα (όχι πιστοποίηση για ελεύθερη πτώση) και εγώ θα πατήσω σταθερά στο έδαφος με χάρη αντριωμένου, μπροστά στην κάμερα ενός συνεργείου που θα γυριζει τα Ελληνικά καλιστεία και μπροστά στα γουρλωμένα μάτια όλων, εγώ πάλι θα εντυπωσιάσω (Αυτό με τις αδιαβατικές μεταβολές δεν ξέρω τι είναι αλλά είναι βλακείες, γιατί εγώ μπορεί να μην ξέρω, αλλά ξέρω εγώ). Ντροπή, κι όμως πετούν ανάμεσά μας.

5. Ο παραιτημένος τύπος

Αν στο γράφει η τύχη σου να πεθάνεις από ρότορα στα υπήνεμα, τι να κάνεις, τα έφερε η μοίρα. Τι θα μπορούσα να κάνω εγώ; Απλό να μην πετάξεις στα υπήνεμα επειδη είδες κάποιους άλλους.

Υπάρχουν όμως και κάποιες καταστάσεις που μπορεί με αθώο τρόπο να παίξουν ένα καταστροφικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων που επηρεάζουν την ασφάλειά μας.

1. Μεγάλη πρίοδος χωρίς ατυχήματα

Σε αυτήν την αποστειρωμένη περίτωση στην οποία μπορεί να πετάμε πάντα με την μεγιστη δυνατή ασφάλεια για πάραπολλές ώρες σε ιδανικές συνθήκες με βάση το απόλυτο γερμανικό προτόκολο, υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί στο μυαλό μας η ψευδαίσθηση υης δεδομένης ασφάλειας. Η εξοικείωση σε ένα ασφαλές περιβάλλον, μπορεί να μας δημιουργήσει την εντύπωση ότι θα είναι πάντα έτσι χωρίς κινδύνους και αυτό να χαλαρώσει τα αντανακλαστικά μας και να μας προκαλέσει έναν αδιάφορο κυνησμό απέναντι στον κίνδυνο. Η δε προληπτική συμπεριφορά που μας απομονώνει από τις καταστάσεις κινδύνου, μας αφαιρεί και από την ικανότητα σωστής αντιμετώπισή του. Μια λοιπόν από τις περισσότερο επικίνδυνες καταστάσεις που μπορούμε να βρεθούμε είναι η απόλυτη αίσθηση της ασφάλειας.

2. Η ισχυρή έλξη προς ένα σκοπό

Μερικοί άνθρωποι έχουν πολλούς λόγους να αποδείξουν πολλά πράγματα στους άλλο και στους εαυτόυς τους. Αυτό τους οδηγεί σε κάποιες δοκιμασίες τι οποίες δεν πρέπει να εγκαταλείψουν μέχρις εχάτων. Αυτό μπορεί να τυφλώσει την αντίληψή τους απέναντι στη διάγνωση του κινδύνου, ή απέναντι στο να συνειδητοποιήσουν με πόσο ακριβό νόμισμα πρέπει να πληρώσουν ένα ρεκορ. Τέτοιε περιπτώσεις είναι εύκολο να σε εγκλωβίσουν σε δρόμους δίχως επιστροφή, ή με πιο απλές λέξεις να περιορίσουν τις αναστολές σου απέναντι στον κίνδυνο.

3. Να ακολουθείς τον «καλύτερο»

Αν παρακολουθείτε την εξέλιξη ανεμοπορικών αγώνων με παραπέντε, θα έχετε υπόψιν σας κάποια ατυχήματα που έγιναν και πρόσφατα, και μάλιστα σε παγκόσμιου επιπέδου αγώνες στην Αυστραλία. Εκεί, η λογική να επιστεφθούμε το θέμα της ασφάλειας στον πρώτο γιατί αυτός ξερει για να είναι πρώτος, δεν φαίνεται να οφέλησε ούτε τον πρώτο που έκανε παγκόσμιο ρεκόρ ύψους με κοντομάνικο και χωρίς οξυγόνο, φάνηκε μάλιστα ότι ήταν και τυχερός γιατί κάποιοι άλλοι ακόμη ανεβαίνουν προς την αιωνιότητα. Πέρα από το χιούμορ, χρειάζεται σοβαρότητα, αλλιώς εγώ σταματάω να γραφω, εσείς σταματάτε να διαβάζετε, και πάμε σε κανένα καφενείο για να πιούμε τσιπουράκια.

Παρόμοια ιστορία που τεκμηριώνει την ανάγκη να δημιουργούμε τα δικά μας όρια και να τα ακολουθούμε από μόνοι μας χωρίς να εμπιστευόμαστε τον αρχηγό του κοπαδιού, είναι ότι αν ο πρώτος από το κοπάδι πανικοβληθεί και πέσει στο γκρεμό, όλο το κοπάδι ακολουθει τυφλά το δρόμο προς την καταστροφή. Νομίζω ότι εδώ είπαμε αρκετά, και είναι σημαντικό να λαμβάνεις τη γνώμη αλλων που σέβεσαι για τη σοβαρότητά τους και τη σύνεσή τους, αλλά εσύ πρέπει να έχεις την τελευταία και την πρώτη λέξη για την ασφάλειά σου και κανείς άλλος όσο έμπειροςκαι αν φαίνεται.

4. Το έχω ξανακάνει – θα μου «κάτσει» και τώρα

Θυμάστε τη γνωστή κωμική ταινία με τον Harold Lloyd ο οποίος κρατώντας ένα μπουκέτο λουλούδια περνάει χωρίς να βλέπει απέναντι μια λεοφόρο στη Νέα Υόρκη κατάμεστη από αυτοκίνητα που κινούνται σε πολλές λωρίδες και φτάνει άθικτος στην άλλη πλευρά; Είναι απλό. Δέστε τα μάτια σας και κάνετε και εσείς το ίδιο γιατί εφόσον έχει ξανασυμβεί να γλυτώνεις θα συμβεί και τώρα σε εσάς. Τέρμα τα αστεία, γιατί η τύχη εξαντλείται στη ζωή μας τουλάχιστον μια φορά, που μπορεί να είναι και αρκετή για να είναι η τελευταία.

5. Έχω δει και κάποιον άλλο που το κάνει

Το πρώτο και τελευταίο που λέμε σε αυτή τη συζήτηση σκέψης που έχουμε ανοίξει μέσα σε αυτό το άρθρο, είναι ότι δεν μετράει τόσο το που βρίσκεται το όριο ασφάλειας, αλλά το να είναι κατάλληλο για αυτόν που το θεσπίζει με βάση τις δυνατότητές του. Δεν πρέπει να ακολουθείς τα όρια των άλλων, γιατί αν αυτά είναι λιγότερο αυστηρά από τις δικές σου ικανότητες τότε έχεις βάλει τον εαυτό σου σε πιθανότητα να αντιμετωπίσει μια κατάσταση ανάγκης που είναι μεγαλύτερη από τις δικές σου δυνάμεις.

Επίλογος

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφέρω, ότι η πτήση είναι ένας πολύ σημαντικός εθισμός για εμένα, και προσπαθώ τα τελευταία 20 χρόνια να βελτιώνομαι σε τεχνική γνώση και εμπειρία, ανακαλύπτοντας πράγματα, διαβάζοντας, βάζοντας ώρες στο Cross Country και ανεβάζοντας τον πήχη λίγο κάθε φορά.

Το να μελετήσω μετεωρολογία μπορεί να με βοηθήσει για να αντιλαμβάνομαι ποιο είναι το μέγιστο που μπορεί να πετύχω μια συγκεκριμένη μέρα. Το να μελετήσω τεχνικές στην πτήση μου πετώντας με σωστές ταχύτητες εκμεταλλευόμενος στο μέγιστο την απόδοση της πολικής καμπύλης της πτητικής συσκευής μου, μπορεί να κάνει περισσότερα τα χιλιόμετρα μιας ημέρας. Βάζοντας όσο περισσότερες ώρες γίνεται και πετώντας σε πολλούς διαφορετικούς καιρούς και σε διάφορα μέρη, μαθαίνω τον εγκέφαλό μου να προσαρμόζεται στις συνθήκες που ανακλύπτει κανείς σε ένα ανεμοπορικό ταξείδι.

Για να έχω όμως μια περισσότερο ολοκληρωμένη επιτυχία στην εξέλιξή μου σαν πιλότος, δεν αρκεί το πόσα χιλιόμετρα έχω καταφέρει, αν δεν έχει συνδυαστεί με το να μπορώ να τα κάνω και γρήγορα αλλά και με ασφάλεια.

«Πεθαίνω για να πετάξω και δεν πετάω για να πεθάνω». Και πάντα πρέπει να σκέφτομαι ότι πρέπει εγώ να λάβω τα κατάλληλα μέτρα ώστε τα προσδιορίσω και να τηρήσω τα δικά μου όρια ασφάλειας, έχοντας πάντα μια εναλλακτική λύση, και έχοντας πάντα λύσεις για τις οποίες έχω εκπαιδεύσει τον εαυτό μου να τις καταφέρει. Γιατί το πιό σημαντικό δεν είναι να γίνω ήρωας σε αυτό το σπορ, αλλά να καταφέρω να απολαμβάνω με αμείωτο ενδιαφέρον αυτό το μαγικό σπορ που έχω την τύχη να ζω, για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Βαγγέλης Τσούκας